امامزاده سیدابراهیم سمینامامزاده سیدابراهیم سمین با هشت واسطه، به امام موسی کاظم (علیه‌السّلام) می‌رسد و مزار وی با قدمتی بسیار، بین روستای امین آغا و روستای حمید آغا شمال شرق شهر قره تپه و پانصد متری ایستگاه راه‌آهن کرکوک و در سیزده کیلومتری شهر قره‌تپه، در استان دیالی کشور عراق قرار دارد که مورد توجه شیعیان و اهل‌سنت منطقه می‌باشد و این مزار امروزه به دست تروریست‌ها تخریب شده است. ۱ - نسبنسب شریف ابراهیم سمین، با هشت واسطه، به این صورت، به امام هفتم (علیه‌السّلام) می‌رسد: «سید ابراهیم سمین بن تاج‌الدین بن عزالدین بن عبدالرحیم بن قاسم بن ابراهیم بن حسین القطعی بن موسی ابی سبحة بن ابراهیم المرتضی بن امام موسی کاظم (علیه‌السّلام)» وی، سیدی جلیل‌القدر و شریف بود که به سبب چاقی بدنش، به سمین ملقب شد. [۱]
ابوسعيده موسوی، سيدحسين، المشاهد المشرفه، ج۱، ص۶۵.
وی در آخر خلافت عباسیان، از دنیا رفت و به دستور خلیفه، بر قبرش، آرامگاهی ساخته شد. با وی نیز فرزندش، خلیل که مادرش، آمنه، دختر امیر یعقوب خان، امیر منطقه نکه‌بار بود، دفن شد. سیدابراهیم از این بانو، صاحب سه فرزند، به اسامی خلیل، محمود و فاطمه شد. [۲]
عامری، ثامر عبدالحسن، المراقد والمزارات فی العراق، ص۲۸.
سلسله نسب این خاندان، در کتاب المشجر الوافی به تفصیل، ذکر شده است. [۳]
ابوسعيده موسوی، سيدحسين، المشجر الوافی، ج۳، ص۱۹۳- ۱۹۶.
[۴]
ابوسعيده موسوی، سيدحسين، المشجر الوافی، ج۳، ص۲۸۶ - ۲۸۷.
موسی زنجانی در کتاب مشاهیر علمای زنجان، ضمن اشاره به نسب شریف سیدابراهیم، می‌نویسد: برای او، کرامات و حکایاتی است که در کتاب‌ها نوشته شده و از جمله آنها، اتفاقی است که بین او و خلیفه زمانش، روی داد و آن در کتاب سراج الطریق، از تالیفات ابویوسف سیدحسن بن هدایة الله پیر خضرایی، آمده است. [۵]
موسی زنجانی، مشاهیر علمای زنجان، ص۱۰.
[۶]
آرامگاه‌های مشهور، ج۱، ص۴۲.
۲ - فرزندان و نوادگانسیدابراهیم سمین، صاحب سه فرزند بود. اما تداوم نسل او، تنها از سیدخلیل است که کنار وی، مدفون می‌باشد. از سیدخلیل، طوائف متعددی در زنجان، گیلان، عراق، طوز خرماتو، منطقه تسعین کرکوک و قره‌تپه، به وجود آمده‌اند. [۷]
ابوسعيده موسوی، سيدحسين، المشجر الوافی، ج۳، صص ۱۹۳ و ۷۴۸.
[۸]
ابوسعيده موسوی، سيدحسين، المشاهد المشرفه، ج۱، ص۶۵.
از این خانواده، می‌توان به «سید علی بن موسی بن شاه قلی (عبدالامیر) بن مرتضی بن علی بن حسن بن محمود بن سلیمان بن احمد بن علی بن داوود بن محمود بن علی بن خلیل بن ابراهیم سمین»، «سید حسین بن قلندر بن علی بن برهان بن موسی بن شاه قلی» و «سید اسماعیل بن‌هادی بن حسن بن ابراهیم بن محمد بن محمود بن داوود بن سلیمان بن احمد بن محمد بن داوود بن ابراهیم بن علی بن خلیل بن ابراهیم سمین»، اشاره کرد. [۹]
ابوسعيده موسوی، سيدحسين، المشاهد المشرفه، ج۱، ص۶۶.
از جمله این تبارنامه، سید ابوطالب فخرالدین محمود موسوی، فرزند سید مهدی بن ابی‌عبدالله بن ابی‌القاسم (معروف به میرزا) بن کاظم بن محمدحسین بن امیر سید محسن بن امیر سید سلیم بن امیر برهان‌الدین علی شاهی بن سید حسن بن سید عبدالله بن علی بن سلیمان بن احمد بن محمد ابن داوود بن ابراهیم بن علی بن خلیل است که از سادات بزرگوار رشت و مردی پرهیبت، باوقار و پرهیزکار و آثار عبادت و بزرگواری، در چهره‌اش نمایان بود. وی، گذشته، از ائمه جماعات رشت بود و در سال ۱۳۸۸ ه. ق، به عتبات عالیات سفر کرد و فرزند علامه حرزالدین، او را ملاقات نمود. [۱۰]
حرزالدین، محمد، مراقد المعارف، ج۱، صص ۴۸ و ۴۹.
۳ - موقعیت جغرافیاییزیارتگاه قدیمی سیدابراهیم، بین روستای امین آغا (در یک کیلومتری) و روستای حمید آغا (در دو کیلومتری) شمال شرق شهر قره تپه و پانصد متری ایستگاه راه‌آهن کرکوک و در سیزده کیلومتری شهر قره‌تپه، واقع شده است. [۱۱]
حسنی، عادل، دلیل العتبات والمراقد فی العراق، ص۲۱۰.
[۱۲]
عامری، ثامر عبدالحسن، المراقد والمزارات فی العراق، ص۲۷ - ۲۸.
۴ - قدمتساختمان بقعه، بیش از چهار قرن، قدمت دارد و شامل ایوان، گنبد، رواق و شبستان، صحن و حجراتی برای استراحت زائران است. گنبد بنا، به شکل کلاه‌خودی کوتاه، به قطر پنج متر و ارتفاع سیزده متر از سطح زمین است. زیر گنبد، ضریح چوبی مشبک، به ابعاد ۳ • ۲ متر، از مرقد محافظت می‌کند. در سال ۱۱۰۹ ه. ق، این بنا بازسازی شده و صحن آن نزدیک به دو هزار مترمربع است که گرداگرد آن را حجراتی، احاطه کرده است. ۵ - مورد تعظیم همگاناز دیرباز، این زیارتگاه، مورد توجه شیعیان و اهل‌سنت منطقه (از کرد و ترک و عرب) بوده و در مناسبات و ترک خصم، به سیدابراهیم سمین، قسم یاد می‌کنند و به بقعه مبارک وی، تبرک می‌جویند و به سبب کراماتی که از این قبر، آشکار شده، نزد شیعیان و اهل‌سنت، مورد تعظیم، تقدیس و احترام است. [۱۳]
حرزالدین، محمد، مراقد المعارف، ج۱، ص۵۰ - ۵۱.
۶ - تولیتاشیاء تاریخی آستانه و نحوه تولیت آن از گذشته تاکنون، اداره بقعه امامزاده ابراهیم سمین، به دست نوادگان وی بوده و آخرین شخصی که کلیددار این آستانه بوده، سید علی بن احمد بن حسین بن علی بن اسماعیل بن هادی بن حسن بن ابراهیم بن محمد بن محمود بن داوود بن سلیمان بن احمد بن محمد بن داوود بن ابراهیم بن علی بن خلیل بن ابراهیم سمین، نام داشت که در سال ۱۳۸۹ ه. ق، از دنیا رفت. سپس فرزندانش، از جمله، سیداحمد ابن ابراهیم بن علی، کلیدار، بقعه بوده است. [۱۴]
ابوسعيده موسوی، سيدحسين، المشاهد المشرفه، ج۱، ص۶۶.
[۱۵]
حرزالدین، محمد، مراقد المعارف، ج۱، ص۴۸ - ۴۹.
۷ - توصیف بنامحمد حسین حرزالدین، در حاشیه کتاب مراقد المعارف، می‌نویسد: در عصر روز یک‌شنبه، ۱۰ ماه رجب سال ۱۳۸۷ ه. ق، به همراه شیخ محمدحسین ابن شیخ محسن لنکرانی، عالم شهر قره‌تپه و جناب علامه شیخ محمد حیدر، عالم شهر جلولا، برای زیارت قبر ابراهیم سمین و اطلاع از اوضاع بقعه، به آنجا رفتیم. قبر را صحنی مرتفع که وسعت آن، سه هزار متر بود، احاطه کرده بود و شامل اتاق و ستون‌هایی برای بستن چهارپایان، حمام و چاه آبی برای آشامیدن زائران بود. کمی دورتر از مرقد، کانال آب قره‌تپه وجود داشت که معروف به «نهر گبه شمانه»، شاخه‌ای از نهر دیالی بود. سنگی نیز در ساختمان بقعه، وجود داشت که هنگام تعمیر بنا، در سال گذشته، آن را از مکان خود درآوردند و در جای دیگری گذاشتند و پس از پیدا کردن، خدام بقعه، آن را به خانه شیخ محمدحسین، عالم شهر قره‌تپه، آوردند و به سرعت به خواندن کتیبه روی آن مشغول شدم و این عبارت، روی آن نوشته بود. «کل من سعی و عمر هذا المقام نصیرت شفیعه محمد سعید الانام. هذا مرقد حضرت الش- ریف ابراهیم السمین الذی عمره بنت انکی حسین بک ابن الحاج علی بک فی سنة ۱۱۰۹ ه». هرکس تلاشی برای تعمیر این مقام و بقعه کند، سرور خلایق، شفیع او خواهد بود. این مرقد حضرت شریف ابراهیم سمین است که آن‌را دخترانکی حسین بیک، فرزند حاج علی بیک، در سال ۱۱۰۹ ه. ق، تعمیر کرد. این سنگ از مرمر سفید مایل به سبز بود و حجم آن، از عرض، یک قدم و از طول، یک قدم و نیم و تعداد سطرهای حجاری شده آن، شش سطر بود. سنگ دیگری در بقعه وجود دارد که با خط جدید در حدود پنج سال پیش، هنگام بازدید از بقعه، نصب شده و بر آن، نسب امامزاده ذکر شده است. [۱۶]
حرزالدین، محمد، مراقد المعارف، ج۱، ص۵۱.
۸ - تخریب بقعهزیارتگاه ابراهیم سمین، از زیارتگاه‌هایی است که در یک دهه اخیر، به دست تروریست‌های عراق، تخریب شده است. ۹ - پانویس
۱۰ - منبعزیارتگاههای عراق، محمدمهدی فقیه بحرالعلوم، برگرفته از مقاله «امامزاده سیدابراهیم سمین»، ج۲، ص۲۲۴. |